Bewust in zorg komen, is een onderdeel van de Aanpak Wachttijden. Hierin werken gemeenten en jeugdhulpaanbieders samen. Casusregie vraagt om betrokken samenwerking en actieve afstemming tussen jeugdconsulent en jeugdhulpaanbieder. Een eerste initiatief is gestart als onderdeel van de Aanpak Wachttijden in de regio IJsselland. In het zogenoemde ‘samenwerkingsgesprek’ wordt de komende periode deze vorm van samenwerking en in zorg komen getest.
De gemeenten Dalfsen, Zwartewaterland, Deventer en jeugdhulpaanbieders Accare en Passie voor Jeugd en Gezin starten met een nieuw initiatief: het samenwerkingsgesprek. Dit is het eerste initiatief dat start binnen Aanpak Wachttijden in de regio IJsselland!
Hoe werkt het nu?
Op dit moment verwijst de gemeente of een huisarts een jeugdige met een hulpvraag door naar de jeugdhulpaanbieder, zonder dat voorafgaande aan de start van het zorgtraject duidelijke afspraken en verwachtingen zijn uitgesproken omtrent samenwerking en mate van casusregie. Dit leidt bij alle drie de partijen tot frustratie, verwarring en in de meeste gevallen ook tot nieuwe hulpvragen in het vervolgtraject. Het leidt ook tot slechts evaluatie op een stukje van de zorg en niet het gehele zorgtraject. Er is nu een groter risico op focus op alleen de jeugdhulp. Terwijl voor herstel een integraal plan nodig is met ook aandacht voor thema's als echtscheiding, welzijn van de ouders, financiën, leefstijl, zingeving, etc.
De jeugdconsulent van de gemeente is verantwoordelijk voor het faciliteren en coördineren van het zorgtraject samen met de jeugdige en de professionals, maar is vanaf de start en tussentijds soms weinig tot nauwelijks betrokken. Mede doordat een huisarts een jeugdige rechtstreeks kan doorverwijzen naar een jeugdhulpaanbieder zonder tussenkomst van de jeugdconsulent van de gemeente.
Wat gaat er veranderen?
Met het samenwerkingsgesprek wordt een andere werkwijze geprobeerd. Bij elke doorverwijzing van een jeugdige doen we in de nieuwe situatie een gezamenlijke intake met daarop volgend een samenwerkingsgesprek waarin de jeugdconsulent en de professional bij elkaar komen. Het zorgtraject bij de jeugdige is dus nog niet gestart. Eerst volgt het samenwerkingsgesprek.
Start van Casusregie en breder behandelen
In het samenwerkingsgesprek beoordelen de jeugdconsulent en de jeugdhulpaanbieder de gradatie van casusregie op basis van de informatie uit de hulpvraag. Aan de hand daarvan komen de afspraken over wie doet wat, hoe vaak komen we bijeen gedurende het traject? En natuurlijk, gedurende het traject zijn er meer samenwerkingsgesprekken tussen de jeugdconsulent en de jeugdhulpaanbieder om gezamenlijk en met de jeugdige de voortgang van de behandeling te volgen.
3 casussen in 3 gemeenten
De komende tijd is het samenwerkingsgesprek een nieuwe aanpak voor de gemeenten Dalfsen, Deventer en Zwartewaterland samen met jeugdhulpaanbieders Accare en Passie voor Jeugd en Gezin. Zij starten met 3 jeugdigen die in zorg komen en zullen samen ondervinden hoe deze manier van samenwerking de jeugdige gedurende het zorgtraject helpt.
Anders leren samenwerken
Bij een nieuw proces en een nieuwe aanpak als deze, is er van tevoren vaak meer onduidelijkheid dan zekerheid. Er is vaak gesproken binnen de gemeenten en de jeugdhulpaanbieders over het moment waarop het samenwerkingsgesprek zou moeten plaatsvinden. Want hoe werkt dit concreet? Waar is de afspraak? Fysiek/ online? Hoe lang? Wie is onderdeel van het samenwerkingsgesprek? Wat bespreken we? Leggen we iets vast? Lukt het om op koers te blijven? Lukt het om te reflecteren en te leren over onszelf en onze eigen rol?
Het is zoeken naar een beginnende verandering in een werkwijze die vast lijkt te staan. Het vraagt om een andere kijk op hoe jeugdigen in zorg komen en het vraagt om vertrouwen in elkaar om de samenwerking zo aan te gaan. Lukt het een jeugdhulpaanbieder om een inschatting te maken van de gradatie van de zorgbehoefte voordat die de jeugdige gezien of gesproken heeft? En lukt het wel om elkaar gedurende een behandeling tussentijds op te zoeken? Vergroot dit gezamenlijke moment het vertrouwen in elkaar? Deze en andere vragen maken het nodig om nu te starten en dit samen uit te zoeken in de praktijk. Soms kan de praktijk ook aangenaam verrassen.
Iteratieve werkwijze in de Aanpak Wachttijden
Bij beleid en planbare interventies (‘waterfall-projecten’) is van tevoren helder wat je precies gaat doen en wat de kosten en baten zijn. Deze laatste principes werken minder goed bij de aanpak van wachttijden omdat het probleem te complex en onvoorspelbaar is. Centraal in de Aanpak Wachttijden staat het samenwerken aan oplossingen, het testen en leren van elkaar en van andere lokale teams in de praktijk. Gemeenten en jeugdhulpaanbieders zijn nu in de tweede fase van het projectplan met elkaar in gesprek en aan het onderzoeken hoe zij zelf kunnen starten met een test in de praktijk en krijgen hierbij ondersteuning van het regionale projectteam Aanpak Wachttijden.
Dit initiatief ‘het samenwerkingsgesprek’, is het begin van het iteratieve werken vanuit de Aanpak wachttijden in de regio IJsselland.
Systeemverandering vraagt om kleine stappen
Wat er samen wordt verbeterd groeit dus met initiatieven uit de praktijk. In het begin testen we op papier, dan met collega’s, dan met een klein groepje cliënten (die weten dat het een pilot is), waarna dit aantal langzaam kan groeien, tot het niet meer te onderscheiden is van de normale werkwijze. Vanaf dan zullen cliënten volgens de nieuwe wijze instromen – waarna het team verder kan groeien.
Hoe meer er duidelijk is wat werkt en hoe de nieuwe klantreis er in de praktijk uitziet, hoe groter het team kan worden. Nieuwe mensen denken mee, worden meegenomen in het gedachtegoed en gaan langzaam ook op de nieuwe manier werken. Zo kan dit ook vanuit de praktijk in scope groeien. De oude werkwijze wordt zo geleidelijk vervangen door de nieuwe werkwijze. Zo gaan we van testen naar een nieuw normaal.
Lange adem, lef en vertrouwen
De Aanpak Wachttijden werkt aan een regionale visie en werkwijze om jeugdigen tijdig en dichtbij huis passende zorg te kunnen bieden. Voor hoe we dat doen zijn meerdere ontwikkellijnen opgesteld tijdens de gezamenlijke beeld-en kwartiermakersfase. Daarbij sluit het innovatie portfolio aan op de beleidsmaatregelen van de hervormingsagenda. We geven ook uitvoering aan de kwaliteitseisen die beschreven staan in het Richtinggevend kader Toegang, lokale teams en integrale dienstverlening. Dit versterkt de gezamenlijke aanpak en voorkomt overlap.
Het streven is om de ongewenste wachttijden structureel terug te dringen en daarvoor is een systeemverandering nodig. Het is complex en vraagt om een lange adem, maar ook lef en vertrouwen. Dit wordt ook duidelijk uit al langer lopende initiatieven elders in het land.
Het samenwerkingsgesprek is het eerste initiatief. De komende tijd delen we de inzichten en voortgang.
Wil je meer weten over onze aanpak, neem dan eens een kijkje op de site van Voor Jeugd & Gezin.
Wil je meer weten over het programma? Neem contact op met Annemarie van Rhijn, projectleider, tel. 06 - 25 15 89 89